Art of Listening Artist Room

Valgeir Sigurdsson: 5 vragewn over The art of listening

1. Nu vele stiltes zijn doorbroken met behulp van online platforms en sociale media – ten goede en ten kwade – kunnen we ons afvragen hoe we de kunst van het luisteren kunnen herwaarderen en terugwinnen. Hoe ziet een ideale omgeving voor actief en empathisch luisteren er voor jou uit?
   

   Valgeir Sigurdsson:

   “Ik denk dat alles draait om luisteren. Niet alleen qua muziek. Gewoon, in het leven. De kunst is om door al het lawaai heen de stilte te horen. Stilte is het kostbare goed, het is de ruimte waarin je kunt ontdekken en creëren.”

2. Het kijken is al eeuwenlang dominant in onze Westerse wereld. Niet alleen sinds de komst van het web, de bioscoop of de reclame-industrie. We zijn zo ondergedompeld in de beeldcultuur dat we geluid soms nauwelijks meer opmerken. De afgelopen jaren is de waardering voor geluid langzaam veranderd, met de groeiende populariteit van op geluid gebaseerde sociale media, streamingsdiensten en natuurlijk podcasts. Is er volgens jou een omslag gaande naar luisteren, die kan worden gezien als een reactie op de dominantie van de beeldcultuur?
   

   Valgeir Sigurdsson:

   “Nee, integendeel, ik denk dat door de groei van de ‘beeldcultuur’ geluid belangrijker is geworden dan ooit.”

    

3. Hoe kunnen we volgens jou onze oren en ons hart trainen om ontvankelijker te zijn voor (het luisteren naar) onze medemensen, voor planten en dieren, voor de natuur?
   

   Valgeir Sigurdsson:

   “Door er elke dag bewust van te zijn en te luisteren met ons hele lichaam. Het oor is slechts een onderdeel van ons actieve luistermechanisme.”

    

4. In bepaalde religieuze en niet-westerse filosofische tradities, zijn geluid, stem en hun vibraties in het lichaam belangrijk. Zijn er volgens jou bepaalde manieren om leren te luisteren naar ons eigen lichaam en onze eigen intuïtie?
   

   Valgeir Sigurdsson:

   “Ik denk dat dat de levenslange training is die iedereen voor zichzelf moet uitzoeken. Vind wat voor jou werkt en verwacht niet dat het voor iedereen hetzelfde zal zijn.

    

5. 5. Computers en machines zijn tegenwoordig fervente (mee)luisteraars. Ze volgen onze stemmen, nemen onze gesprekken op en laten kunstmatige intelligentie – of mensen – naar ons luisteren op zoek naar informatie. Met andere woorden. er kleven nogal verreikende politieke dimensies aan geluid, stilte en luisteren. Is het nog mogelijk om deze ontwikkeling van mechanisch luisteren te keren danwel dat ten goede aan te wenden?
   

   Valgeir Sigurdsson:

   “Ik denk dat we nog maar aan het begin staan van deze ontwikkelingen en dat ze niet teruggedraaid zullen worden, maar het leren gebruiken van de technologie is zowel opwindend als eng tegelijk. Mensen zijn vatbaar voor fouten en we zullen altijd veel fouten maken. We moeten alleen hopen dat ze niet (te veel) schade en leed aanrichten.”

Benjamin Abel Meirhaeghe: 5 vragen over The Art of Listening

1. Nu vele stiltes zijn doorbroken met behulp van online platforms en sociale media – ten goede en ten kwade – kunnen we ons afvragen hoe we de kunst van het luisteren kunnen herwaarderen en terugwinnen. Hoe ziet een ideale omgeving voor actief en empathisch luisteren er voor jou uit?
   Benjamin Abel Meirhaeghe:
   Benjamin Abel Meirhaeghe: “Een plek waar conflict en wrijving op vele manieren en met vele intensiteiten bestaan, waar tijd is voor reflectie en echo, waar geluid een kalme dialoog kan zijn, een verontrustende monoloog, een geruststellend, artificieel en puur trillend landschap, waar het regent, waar fotosynthese plaatsvindt, waarbij tektonische platen nieuwe geluiden en golven creëren.”
2. Het kijken is al eeuwenlang dominant in onze Westerse wereld. Niet alleen sinds de komst van het web, de bioscoop of de reclame-industrie. We zijn zo ondergedompeld in de beeldcultuur dat we geluid soms nauwelijks meer opmerken. De afgelopen jaren is de waardering voor geluid langzaam veranderd, met de groeiende populariteit van op geluid gebaseerde sociale media, streamingsdiensten en natuurlijk podcasts. Is er volgens jou een omslag gaande naar luisteren, die kan worden gezien als een reactie op de dominantie van de beeldcultuur?Benjamin Abel Meirhaeghe:
   : “Als regisseur van theater- en opera georiënteerde voorstellingen staat voor mij het visuele aspect hoog in het vaandel, zowel beeld als muziek dienen elkaar. Het maakt me niet zoveel uit welk zintuig wint, maar ik denk dat muziek dominanter is en veel sneller een directe verbinding maakt met mijn gevoel dan een beeld.”
3. Hoe kunnen we volgens jou onze oren en ons hart trainen om ontvankelijker te zijn voor (het luisteren naar) onze medemensen, voor planten en dieren, voor de natuur?
   Benjamin Abel Meirhaeghe:
   “Ik heb geen idee. Ik ben geen goeroe. Ik vind dat mensen elkaar meer in de ogen moeten kijken en dus misschien ook wel in elkaars oren. Tijd nemen.”
4. In bepaalde religieuze en niet-westerse filosofische tradities, zijn geluid, stem en hun vibraties in het lichaam belangrijk. Zijn er volgens jou bepaalde manieren om leren te luisteren naar ons eigen lichaam en onze eigen intuïtie?
   Benjamin Abel Meirhaeghe:
   “Ik denk het zeker. Intuïtie is iemands grootste gereedschap.”
5. Computers en machines zijn tegenwoordig fervente (mee)luisteraars. Ze volgen onze stemmen, nemen onze gesprekken op en laten kunstmatige intelligentie – of mensen – naar ons luisteren op zoek naar informatie. Met andere woorden. er kleven nogal verreikende politieke dimensies aan geluid, stilte en luisteren. Is het nog mogelijk om deze ontwikkeling van mechanisch luisteren te keren danwel dat ten goede aan te wenden?
   Benjamin Abel Meirhaeghe:
   “Ik probeer het te overzien, maar ik moet toegeven dat ik het overzicht op de talloze mogelijkheden en daarmee de hoeveelheid invloed die het op ons dagelijks bestaan heeft, ben kwijtgeraakt. Ik geloof dat technologie ons kan kalmeren en bepaalde taken kan overnemen die direct verband houden met het systeem waarin we nu leven. Ik geloof dat naast de vele complotten dat we humanoids worden, we gewoon meer tijd krijgen en menselijker worden, dat is waar ik in ieder geval over droom.”

Joseph Kamaru aka KMRU, geluidskunstenaar en producer uit Nairobi, is de support act voor The Art of Listening. Over Epoch, zijn laatste album (2022) dat hij tussen tournees met Fennesz en Big Thief door maakte, zegt hij: “Ik hoop dat het album wat verlangen brengt om dingen te vertragen.”

KMRU onderzoekt de invloed die onze omgeving kan hebben op horen en componeren.

Input for writing an essay

Now that many silences have been broken with the help of platforms and media – for the good and for the bad – we wonder how we can revalue and reclaim the art of listening. What would an environment for active and empathic listening look like? How can we train our ears and hearts to be more receptive to our fellow human beings, to plants and animals, to nature.
Also, how can we learn to listen more carefully to our own bodies and intuition?

The turn towards listening can be seen as a response to the dominance of visual culture. Sight and seeing have been predominant for ages, not just since the advent of the web, cinema, or the advertising industry. Western philosophy has always given preference to that which can be seen over that which must be heard. We are so immersed in visual culture that we hardly notice sound anymore. Over the past years the appreciation of sound has slowly changed, with the growing popularity of sound-based social media, streaming services, and of course podcasts.

Next to seeing, we prefer speaking over listening. Self-expression is what drives thinking, science, and our social media worth. Since social media have become the megaphone for the masses, where everyone can speak their mind anytime, the question who is there to listen takes on a new dimension. Attentive listening has evolved into a skill, a most useful tool for winning an argument or reaching another (professional) goal. Pop-psychology tells us that learning how to listen closely will sharpen our thinking skills, improve our leadership and power, and make us a better friend or partner. Or is the goal of such listening in the end to make people hear you?

Behind rules and tips for learning how to listen, lie thorough methodologies like deep listening. Time, ecological awareness, embodiment, and togetherness are important aspects of deep listening that oftentimes get lost in popular adaptations.[1] At the same time, these aspects show the potential for deep listening in rethinking our relationship with the world. Other roots of listening dig deep into religious and non-western philosophical traditions, where sound, voice, and their vibrations in the body are important. What can we learn from such practices for the future?

Listening can be a way to give room to that which is suppressed. It means being quiet if just for a little while, withholding your biases and prejudice, and letting that which has been silenced or ignored speak out. The question ‘Who speaks?’, is inevitably linked to the question: ‘Who listens?’[2] The turn towards listening, as a practice, method, and theory, must question power relations and existing hierarchies. It calls for a dialogue in the true sense of the word. Listening to the other means to stop filling in the blanks for the other without asking them what they want, think, or feel themselves.[3]

Such a careful and critical understanding of the ethics of listening seems even more important when we consider that we are not the only ones trying to listen. Machines are becoming avid listeners, especially now that voice recognition devices enter our houses and (home) workplaces. They track our voices, record our conversations, and have artificial intelligence – or humans – listen to us in the search for information. In that sense they resemble an updated version of the man upstairs in the film about East-German espionage Das Leben der Anderen. We shouldn’t forget there are far-reaching political dimensions to sound, silence, and the act of listening.[4] Can we turn the tables on machinic listening and use it for the good?

Listening as a counter-act is not about searching and finding useful or valuable information, it is about opening ourselves to the other and to the world around. What unexpected and unpredictable things may happen once we start to really listen? Listen up, not just with your ears, but with your whole body. What you hear might be painful – stories of oppression, extinction, oblivion, and trauma – but it will just as well be rich, musical, alive, and exhilarating.

[1] Pauline Oliveros
[2] Gayatri Spivak
[3] Rolando Vázquez
[4] Lawrence Abu Hamdan.

Vaak luisteren we zonder te horen, we denken al te weten hoe iets klinkt en verliezen onze interesse. Wanneer we echter met aandacht luisteren blijkt er vaak veel meer te zijn dan in eerste instantie verwacht. Geïnspireerd door Japanse listening bars presenteert Birds of Paradise in samenwerking met De Luisterbar een in depth luisterervaring waarbij we onze snelle wereld even laten voor wat het is.

Host Milan van Keulen gaat in gesprek met Benjamin Abel Meirhaeghe en Valgeir Sigurdsson over The art of listening. Ze nemen je mee in hun muzikale wereld met verhalen en contexten. Wat fascineert hen? Wat heeft hen beïnvloed? Wat maakt die ene plaat zo bijzonder? Je hoeft niks te begrijpen, niks te zien, niks te zoeken. Het enige wat je hoeft te doen is gewoon lekker luisteren, met een open mind.